Verdedigingswerken weer zichtbaar in het landschap

 

Op maandag 28 november 2022 hebben wethouder Marike de Nobel en gedeputeerde Stijn Smeulders drie nieuwe redoutes onthuld. Redoutes zijn verdedigingswerken. Aan de Zwarte Dijk gaat het om kleine vierhoekige uitkijkposten. Deze werden oorspronkelijk gebouwd als onderdeel van een linie die de stad Breda omsingelde. Tot voor kort waren de sporen uit het verleden niet meer zichtbaar in het landschap. Voorbijgangers kunnen nu weer de historie ervaren in het landschap.

De Lage Vuchtpolder is momenteel een natuurgebied. In het verleden was het een gebied waar veen werd gewonnen. Daarna was het onderdeel van de verdedigingslinies rondom Breda. Door het laag liggende gebied onder water te zetten kon de vijand op afstand worden gehouden. Met behulp van een ingenieus systeem van sluizen, rivieren en dammen werd het water op de juiste hoogte gehouden. Te ondiep om te varen en te diep om met een legioen snel doorheen te kunnen lopen. De redoutes dienden als uitkijkposten voor de soldaten, zodat ze het onder water gezette gebied in de gaten konden houden.

Marike de Nobel, wethouder Erfgoed: “De geschiedenis van Breda zegt nog steeds veel over de stad van nu. Denk aan de vele belegeringen tijdens de Tachtig Jarige oorlog en het meerdere keren veroveren van de stad Breda. Maar ook de verdedigingswerken die hier ooit door Spaanse soldaten zijn gebouwd. Het is mooi dat deze belangrijke elementen uit die geschiedenis nu weer zichtbaar zijn gemaakt. Als onderdeel van de Zuiderwaterlinie en het programma Royal Roots zal deze geschiedenis op meerdere plekken en vanuit meerdere perspectieven zichtbaar worden.”

Redoutes 
Van de oorspronkelijke redoutes is bovengronds niets bewaard gebleven en de exacte locaties zijn niet bekend. Historisch kaartmateriaal laat wel de globale locaties zien, op strategische punten aan de Zwarte Dijk. Ook de precieze afmetingen zijn niet bekend. Waarschijnlijk waren ze ongeveer vier meter hoog. Soms werden redoutes in steen uitgevoerd. In Breda waren ze vermoedelijk alleen van aarde of van plaggen met wilgentenen. Deze materialen waren voorhanden in de polder, van oorsprong een veengebied. Het gebied - en daarmee ook de redoutes - is meerdere keren gebruikt tijdens de Opstand / Tachtigjarige Oorlog.

Ontwerp 
Ruimtelijk ontwerper Merel van de Linden heeft drie herkenningspunten ontworpen die verwijzen naar de redoutes die vroeger aan de Zwarte Dijk hebben gestaan. De redoutes zijn gekoppeld aan verschillende thema’s die het gebied kenmerkt. Vogel – Veen – Water. Met het terugbrengen van de redoutes als moderne verwijzing naar het verleden is de geschiedenis van dit gebied als onderdeel van de Zuiderwaterlinie weer zichtbaar gemaakt.