Zuiderwaterlinie etappe 1: Bergen op Zoom - Steenbergen

3 uur 10 minuten (19,2 km)

De Zuiderwaterlinie is de oudste, langste én meest gebruikte van alle Nederlandse waterlinies. Helemaal van Bergen op Zoom tot Grave. Een unieke ketting van 11 Brabantse vestingsteden en hun ommeland, verbonden door het typisch Nederlandse verhaal van verdedigen met het water. Deze wandelroute is één van de zeventien etappes van het Zuiderwaterlinie wandelpad. De totale lengte van het wandelpad in Brabant is 290 kilometer. Kijk voor een overzicht van alle wandeletappes op https://www.visitbrabant.com/zuiderwaterlinie.

Etappe 1: Bergen op Zoom - Steenbergen
Soms vergeet je in Bergen op Zoom dat je in Nederland bent, z…

De Zuiderwaterlinie is de oudste, langste én meest gebruikte van alle Nederlandse waterlinies. Helemaal van Bergen op Zoom tot Grave. Een unieke ketting van 11 Brabantse vestingsteden en hun ommeland, verbonden door het typisch Nederlandse verhaal van verdedigen met het water. Deze wandelroute is één van de zeventien etappes van het Zuiderwaterlinie wandelpad. De totale lengte van het wandelpad in Brabant is 290 kilometer. Kijk voor een overzicht van alle wandeletappes op https://www.visitbrabant.com/zuiderwaterlinie.

Etappe 1: Bergen op Zoom - Steenbergen
Soms vergeet je in Bergen op Zoom dat je in Nederland bent, zo Vlaams doen het middeleeuwse centrum en alle monumentale bouwwerken van deze stad aan. Met zo’n 800 monumenten om je heen proef je er van het roemrijke verleden van de stad. Geniet van het bourgondische leven, de leuke winkeltjes én de historische schatten. De maagd, zo noemden ze Bergen op Zoom ook wel. Die bijnaam verdient de stad aan haar bijzondere reputatie: van alle vestingsteden is zij het minst vaak ingenomen. Bergen op Zoom is het startpunt van het Zuiderwaterlinie wandelpad. Met haar grote historische rijkdom is de stad de perfecte plek voor een kennismaking met het rijke vestingverleden van de streek.

Hoe werkt de wandelroute?
Het Zuiderwaterlinie wandelpad is uitgezet over het Brabantse wandelknooppuntensysteem. De wandelroute is herkenbaar aan de groen-met-gele bewegwijzering met het Zuiderwaterlinie-symbool. Wandel eenvoudigweg van knooppunt naar knooppunt. Tussen de knooppunten volg je de bewegwijzering van het knooppuntensysteem.

Meldpunt routes
Klopt er iets niet aan de bewegwijzering of de route? Meld dit via het Meldpunt knooppuntroutes Brabant. Je kunt ook bellen naar 0800-4050050 (gratis).

Zuiderwaterlinie wandelgids
De Zuiderwaterlinie wandelgids is een prachtig naslagwerk en een leidraad om dit schitterende Brabantse erfgoed te ontdekken. Alle wandelknooppunten in de omgeving van de route zijn zichtbaar op de deelkaarten, zodat je ook zelf kortere wandelingen uit kunt stippelen. Bestel de Zuiderwaterlinie wandelgids.

Dit ga je zien

Startpunt: stationstraat 5
Bergen op zoom
20
1

Grote Markt Bergen Op Zoom

Grote Markt
4611 NR Bergen op Zoom
Grote Markt Bergen Op Zoom
2

Waterschans

Calandweg
4612 PG BERGEN OP ZOOM
Waterschans
3

De Gevangenpoort

Lievevrouwestraat 60
4611 JL Bergen op Zoom
De Gevangenpoort
4

Markiezenhof

Steenbergsestraat 8
4611 TE Bergen op Zoom
Markiezenhof
5

Ravelijn Op den Zoom

Korneel Slootmanslaan
4611 CR BERGEN OP ZOOM
Ravelijn Op den Zoom
42
43
6

Fort Pinssen

Fort Pinsenweg
4661 RW Halsteren
Fort Pinssen
92
98
99
93
01
69
7

Fort de Roovere

Fort de Roovere
Ligneweg
4661 PM Halsteren
Fort de Roovere
88
67
1
63
60
08
39
49
48
14
12
13
16
17
18
87
88
8

Steenbergen

4651 Steenbergen
Steenbergen
9

Vogelkijkhut Roode Weel

Kruislandsedijk
4651 RD STEENBERGEN
Vogelkijkhut Roode Weel
10

Blauwe Sluis

Blauwe Sluis
Kruislandsedijk 32
4651 SH Steenbergen NB
Blauwe Sluis
Eindpunt: Nassaulaan 1
Steenbergen

Beschrijving

Startpunt: stationstraat 5
Bergen op zoom
  • In het centrum van Bergen op Zoom voel je de geschiedenis van de stad tot in elke hoek. Heb je zin in wat extra cultuur, bezoek dan de Lievevrouwepoort of het Markiezenhof. Deze trekpleisters liggen niet op de route maar zijn daarom niet minder de moeite.
  • De Lievevrouwepoort, die ook wel bekend staat als de Gevangenpoort, is met 450 jaar het oudste monument van de stad. Tot 1931 deed het gebouw dienst als gevangenis.
  • Midden tussen de gezellige winkels en horecagelegenheden ligt het Markiezenhof, een van de mooiste stadspaleizen van West-Europa. Gebouwd door de heren van Bergen op Zoom is het Markiezenhof vandaag een museum en toeristenpoort. Je kan er terecht voor meer informatie over onder andere het vestigingsverleden en immaterieel erfgoed van de stad, een tijdelijke tentoonstelling of voorstelling.
  • Bij het verlaten van het centrum wandel je langs het Ravelijn op den Zoom, een verdedigings werk uit de 18de eeuw. Vanuit dit ravelijn bewaakte Bergen op Zoom haar reputatie als onneembare vestingstad.
  • Circa drie kilometer verderop ligt Fort Pinssen. Het fort dateert uit de 17de eeuw en beschermde de inundatie-vlakte rond Halsteren. Begin 19de eeuw verloor het fort haar functie en sindsdien is het een bolwerk waar het dynamische erfgoed en hoge natuurwaarden bij elkaar komen.
  • In West-Brabant lag vanaf 1583 de allereerste waterlinie van Nederland: de Linie van de Eendracht. Het was een kilometerslange reeks forten aan het water die de scheepvaart, de handel en het omliggende gebied beschermde. Op het vasteland werd de handelsroute tussen Zeeland en Holland beschermd door de West Brabantse Waterlinie; een ondoordringbare linie van forten, schansen en water die in 1628 werd aangelegd. Tot omstreeks 1800 hebben beide linies naast elkaar gefunctioneerd, en vandaag maken ze deel uit van de Zuiderwaterlinie.
  • Menno van Coehoorn ontwierp in 1698 een liniewal van 5,5 kilometer tussen Bergen op Zoom en Fort de Roovere. Daarvan is nog één kilometer bewaard gebleven, tussen Fort Pinssen en Fort de Roovere. Altijd al met droge voeten door het water willen lopen? Dan is Fort De Roovereeen must-see! Een van de grootste forten van de West Brabantse Waterlinie is intussen helemaal opgeknapt met de wereldberoemde Mozesbrug, theater-uitkijktoren Pompejus en de Poterne (een secundaire poort in een fort of vesting) die is voorzien van een zeefdrukgravure over het Beleg van 1747 van de vestingstad Bergen op Zoom.
  • De vesting Steenbergen beheerste de landweg tussen de Zeeuwse en de Hollandse eilanden. De ligging en zwakke verdedigingswerken leidden tussen 1572 en 1622 tot de ene belegering, verovering en herovering na de andere.
  • Op 18 juli 1622 veroverden drie compagnieën Spanjaarden de vestingstad voor een laatste keer. Enkele maanden later kon prins Maurits Steenbergen ontzetten en trok hij op zijn beurt met een enorme legermacht de vestingstad binnen. De herovering van Steenbergen werd in het hele land uitbundig gevierd. Na 1626 - dankzij de aanleg van Fort Henricus (meer informatie over dit fort vind je terug in etappe 2) - werd Steenbergen een echte onneembare vesting.
  • Steenbergen heeft een kleine gezellige binnenstad. De perfecte uitvalsbasis om het buitengebied te verkennen. De omgeving kenmerkt zich door polders, natuur, sluizencomplexen en verdedigingslinies.
  • Onderweg naar Steenbergen doorkruis je een van de twee inundatiegebieden, waar je kunt wandelen en fietsen. 
    Het Laag is een natuurgebied ten zuiden van Steenbergen dat bestaat uit twee delen: het Halsters Laag en het Oudlands Laag. Toen de vijand naderde, gingen de sluizen bij het Sint Pieters en Elders redoute open en stroomde het water naar binnen. Zo stond Het Laag tijdens de Tachtigjarige Oorlog twintig jaar blank. Tegenwoordig biedt Het Laag een afwisselend landschap vol loofbos, weide, akkers, houtwallen en natte natuur.
  • Ook het gebied van de Cruijslandse Kreken maakte in de 17de en 18de eeuw onderdeel uit van de West Brabantse Waterlinie. De inundatiesluis bij De Blauwe Sluis zorgde voor de toevoer van het vloedwater van de Steenbergse Vliet naar deze inundatievlakte. De omgeving is tegenwoordig een waar paradijs voor vogelliefhebbers. Je spot onder meer de bruine kiekendief, waterral, watersnip en steenuil bij de vogelkijkhut De Roode Weel. Dit is een wiel (plas) ontstaan door een dijkdoorbraak vlak bij de Blauwe Sluis. Misschien niet op de route maar zeker een bezoekje waard.
Eindpunt: Nassaulaan 1
Steenbergen
  • 20
  • 42
  • 43
  • 92
  • 98
  • 99
  • 93
  • 01
  • 69
  • 88
  • 67
  • 1
  • 63
  • 60
  • 08
  • 39
  • 49
  • 48
  • 14
  • 12
  • 13
  • 16
  • 17
  • 18
  • 87
  • 88

Kenmerken