De Maas
Water als wapen
Vestingen konden de beschermende werking van een natuurlijke linie als de Maas vergroten. Vooral op plaatsen waar rivieren samenkomen, zijn vaak daarom vestingen gebouwd. Grave bevindt zich op zo'n plek: aan de Maas, maar ook aan de Raam. Om nog meer baat te hebben bij de ligging aan het water, hebben met name de Nederlanders de verdedigingsmogelijkheden vanuit een vesting uitgebreid door hele gebieden rondom de betreffende vesting onder water te kunnen zetten. Dat is veelvuldig gebeurd in Grave. Boeren in de omgeving waren daar niet zo gelukkig mee; naast de Beerse Maas liepen de boerenakkers ook nog eens onder water door deze inundaties vanuit militaire overwegingen!
De macht over het water
Ook de belegerende legers waren creatief met water: zij bouwden naast een contravallatielinie om de stad aan te vallen ook in een nog veel grotere cirkel rondom de vesting een circumvallatielinie met een gracht ervoor. De circumvallatielinie moest troepen tegenhouden, die de bezetter in de stad wilden ondersteunen door op hun beurt de belegeraars aan te vallen. Om de gracht voor de circumvallatielinie te vullen met water werd bij Grave zijrivier de Raam verschillende keren afgedamd en omgelegd. Op deze wijze werd de controle over het water juist uit handen gepakt door de aanvallers. "Watermanagement" zat al vroeg in het bloed bij de leden van de familie Van Oranje-Nassau.
Lucht boven water - letterlijk en figuurlijk
De defensieve waarde van rivieren en kanalen bleek in de Tweede Wereldoorlog al flink gedaald te zijn; vliegtuigen en parachutisten kunnen eenvoudig een waterlinie passeren. Vanuit Grave was voor de oorlog tussen de Raam en de Zuidwillemsvaart een tankgracht gegraven, die bekend staat als het defensiekanaal van de Peel-Raamstelling. De hele linie is voorzien van betonnen bunkers. Echter de nieuwe oorlogsvoering van de Duitsers bewees de gekelderde waarde van deze traditionele waterlinies. Sinds de Koude Oorlog, waarna niet alleen de vliegtuigen veel geavanceerder geworden zijn, bepalen raketten, drones en dreiging vanuit nucleaire wapens hoe er oorlog gevoerd gaat worden. Gelukkig is er bij vriend en vijand een ruim besef gegroeid dat we maar beter niet meer aan een oorlog kunnen beginnen.
Nog altijd een (militaire) geschiedenis zonder einde
De functie van de rivieren mag dan van militair naar recreatief zijn opgeschoven, in het bosgebied waar Reek, Velp en Escharen aan elkaar grenzen, leeft de militaire historie van Grave en omgeving nog altijd voort.
