Verdedigingswerken in de zuiderwaterlinie
De Zuiderwaterlinie hield als verdedigingslinie de vijand eeuwenlang op een veilige afstand. Het water en de inundatiegebieden spelen daarin een centrale rol. Langs de Zuiderwaterlinie vind je nog tal van verdedigingswerken die in de loop van de geschiedenis de Republiek en de vestingsteden hebben beschermd, zoals stadswallen, inundatiesluizen en bastions. Tegenwoordig worden de verdedigingswerken niet meer gebruikt om het land te beschermen, maar vormen ze de perfecte locatie voor een inspirerend, verrassend en leerzaam uitje in de Zuiderwaterlinie.
Verdedigingswerken in Nederland: Sporen van inundatie
Omdat Nederland onder de zeespiegel ligt, is het water vaak onze vijand. Maar soms is het een bondgenoot, die wordt ingezet om de vijand te slim af te zijn. Het proces van inundatie speelde een centrale rol voor de historische verdedigingswerken in de Zuiderwaterlinie. Inundatie wil zeggen dat een deel van het land bewust onder water wordt gezet, om zo de vijand op afstand te houden. Men zorgde ervoor dat het water te ondiep was om in te varen, maar te diep om doorheen te waden. Het water dat nodig was voor inundatie kwam uit brede rivieren, waardoor grote gebieden konden worden ingezet voor deze verdedigingstechniek. Ook nu nog zie je in het ommeland vaak de sporen van inundatie als verdedigingsmiddel. Denk bijvoorbeeld aan een groot aantal sluizen en redoutes, die werden ingezet om het land onder water te zetten.
Stadswallen en bastions als verdedigingswerken
Een van de oudste soorten verdedigingswerken zijn stadswallen: stenen muren waarvan je in veel vestingsteden nog grote delen ziet. Vroegere vestingsteden werden in de tijd van de Tachtigjarige Oorlog vaak versterkt met bastions: uitspringende verdedigingswerken in een vesting of fort, gemaakt van aarde of steen. Deze maakten de stad weerbaarder tegen nieuwe vormen van oorlogsvoering, zoals aanvallen met kanonnen. Inmiddels hebben de stadswallen hun functie als verdedigingswerk verloren. Dit maakt ze nu de ideale locatie voor een historische wandeling. In vestingstad Willemstad is de originele stervorm van de stad nog duidelijk zichtbaar. Hier kun je over de oude wallen een rondwandeling maken, met een prachtig uitzicht over de gezellige vestingstad.
Forten en schansen
De Zuiderwaterlinie bestaat uit een rij historische vestingsteden, met daartussen forten en schansen. Deze werden aangelegd om de versterkingen te verbinden, daar waar het water dat niet al deed. Ze vormden onmisbare schakels in de Zuiderwaterlinie, die inmiddels geen militaire functie meer hebben. Vandaag kun je verschillende forten bezoeken. Ontdek er alles over de geschiedenis van het fort en de Zuiderwaterlinie, of geniet van een hapje of drankje. Bij sommige forten kun je zelfs een escape room spelen!
Bekijk alle forten