Dit was Menno's Reis 2023
In 2023 traden we in de voetsporen van Menno van Coehoorn. We herbeleefden de inspectiereis van deze Friese strateeg en vestingbouwer. Zijn reis leidde 325 jaar geleden tot een ketting van Nederlandse vestingsteden: de Zuiderwaterlinie. Dit is de oudste, langste en meest gebruikte linie van Nederland. Tijdens ‘Menno’s Reis 2023’ vonden er van Grave tot Bergen op Zoom diverse activiteiten plaats waarin verleden, heden én toekomst bij elkaar kwamen. Elk gebied speelde een unieke rol in de totstandkoming van de Zuiderwaterlinie en die sporen zijn nog steeds zichtbaar.
Expositie kunstwerk
Een modern kunstwerk geïnspireerd op het gedachtegoed van Menno van Coehoorn reisde in 2023 musea langs de hele linie af. Studio APVIS ontwierp een modern kunstwerk waarmee de geschiedenis van de Zuiderwaterlinie en de innovatieve geest van Menno van Coehoorn tot leven werd gewekt. Met behulp van augmented reality (AR) voegden zij een extra laag aan het kunstwerk toe. Daarmee stapte je echt in Menno’s wereld. Zo legde het kunstwerk verbindingen tussen verleden, heden en toekomst.
Het kunstwerk veranderde gedurende Menno's Reis. Met het kunstwerk ontdekte je wat de linie betekent voor mens en natuur, de omgang met water en erfgoed. Hoe kunnen we uitdagingen rond die onderwerpen het beste aangaan? Dat werd besproken tijdens de ateliers, onder begeleiding van experts. De inzichten van elk atelier werden door Studio APVIS aan het kunstwerk toegevoegd. Zo kreeg het kunstwerk steeds een nieuwe laag.
Expeditie Zuiderwaterlinie treedt in de voetsporen van Menno van Coehoorn
Hoewel de Zuiderwaterlinie al langgeleden haar militaire functie heeft verloren, is deze geschiedenis nog overal te beleven en ontdekken. Tijdens Expeditie Zuiderwaterlinie kon je samen met ons in de voetsporen van vestingbouwer Menno van Coehoorn treden en zijn inspectiereis herbeleven waarmee hij de basis legde voor de Zuiderwaterlinie.
Routes en fotoalbums
Ateliers
Om het verleden te verbinden met het heden en de toekomst, organiseerde de Alliantie Zuiderwaterlinie in 2023 ateliers door de hele linie. Tijdens deze ateliers gingen we met geïnteresseerden en experts in gesprek over hoe de toekomst van het linielandschap eruit kan komen te zien. Onderwerpen als klimaatverandering, landschaps- en erfgoedbescherming en woningbouw in de regio kwamen voorbij. De uitkomsten van de ateliers worden uitgewerkt, gebundeld en aangeboden aan de betreffende gemeenten.
Lees hier de terugblik van het atelier in Grave.
Lees hier de terugblik van het atelier in Heusden.
Lees hier de terugblik van het atelier in Breda.
Lees hier de terugblik van het atelier in Willemstad.
Lees hier de terugblik van het atelier in Tholen.
Interviews
Als onderdeel van Menno's Reis hielden we verschillende interviews over de thema's Beleving, Ergoed Kunst.
Lees hier het interview over Beleving, waarin we in gesprek gingen met Nick Simonis, Ondrej Mitas en Leo Jegen over wat de Zuiderwaterlinie zo interessant maakt om zelf te gaan beleven.
Lees hier het interview over Erfgoed, waarin we met Jos Cuijpers, Joep van Hoof en Joop de Bijl in gesprek gingen over het verhaal van Menno's inspectiereis en wat de Zuiderwaterlinie een bijzondere linie maakt.
Lees hier het interview over Kunst, waarin we met Hermelinde van Xanten, Demian Albers en Anne-Wil Maris in gesprek gingen over de rol die kunst kan spelen bij het zichtbaar maken van erfgoed en het vertellen van verhalen.
Menno’s inspectiereis
Vanaf het Rampjaar in 1672 kreeg de Nederlandse Republiek er een gevaarlijke, nieuwe vijand bij: het Frankrijk van Zonnekoning Lodewijk XIV. In de schaduw van deze constante dreiging en met het Rampjaar vers in het geheugen gaf koning-stadhouder Willem III baron Menno van Coehoorn opdracht de grenzen van de Republiek te versterken. Daarom ging Menno van Coehoorn aan het eind van de 17e eeuw op een uitgebreide inspectiereis langs de vestingsteden in Brabant en omgeving.
Vol inspiratie kwam Menno na deze reis met het idee om de vestingsteden aaneen te rijgen tot een keten, met forten en schansen op strategische plaatsen, verbonden door vlaktes die je onder water kunt zetten (inunderen). Hij zag daarbij kansen voor een nieuwe manier van vestingbouw. Deze innovatieve Zuiderfrontier, tegenwoordig bekend als Zuiderwaterlinie, kenmerkt het landschap tot op de dag van vandaag.
Lees het artikel over Menno's reislust
